ریزش مو و طاسی سر به دلایل گوناگونی رخ می‌دهد. این عارضه در اشکال مختلفی رخ داده و ریزش آندروژنیک یکی از رایج‌ترین آن‌ها به شمار می‌آید. این نوع از ریزش به از بین رفتن تدریجی فولیکول‌های مو بر اثر تغییرات هورمونی و عوامل ژنتیکی اشاره داشته و با علائم مشخصی رخ می‌دهد.
طبق تحقیقات کتابخانه پزشکی ایالات متحده و داده‌های آماری موجود، بیش از 50 درصد آقایان بالای 50 سال ریزش آندروژنیک یا همان الگوی طاسی مردانه را تجربه می‌کنند. ریزش مو آندروژنیک در مردان بسیار رایج‌تر بوده و مواردی همچون آلودگی هوا، افزایش اضطراب و استرس نقش مهمی در ایجاد آن ایفا می‌سازند.
برای درمان ریزش مو آندروژنیک می‌بایست ابتدا با دلایل ایجاد آن آشنا شد. به همین دلیل، در ادامه این مقاله کاربردی از کلینیک رز با علائم طاسی مردانه و عوامل زمینه‌ساز آن به طور کامل آشنا شده و راهکارهای درمانی آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
علائم طاسی مردانه چیست؟
عارضه طاسی مردانه به دنبال اتصال دی‌هیدروتستوسترون به گیرنده‌های فولیکول‌های مو رخ می‌دهد. این مسئله باعث فعال‌سازی برخی ژن‌ها می‌شود که فولیکول‌های بزرگ‌تر را به فولیکول‌های کوچک‌تر مبدل می‌کنند. در نتیجه این اتفاق، موهای ریزتری در چرخه رویش مو تولید شده و فرد به علائم طاسی سر مبتلا می‌گردد.
علائم طاسی سر با توجه به نوع آن می‌تواند متفاوت باشد. در برخی موارد، مبتلایان ریزش مو سکه‌ای را مشاهده کرده و برخی از مبتلایان نیز ابتدا عقب رفتن خط رویش مو و سپس کاهش مو در ناحیه مرکزی سر را تجربه می‌کنند.
افرادی که به الگوی طاسی مردانه دچار هستند، ممکن است در طی سال به طور موقت متوجه ریزش موهای خود نشوند. بهترین زمان برای بررسی این عارضه، هنگامی است که فرد از خواب بیدار می‌شود؛ چنانچه بر روی بالش تعداد زیادی از موها قابل مشاهده باشد و یا در هنگام خیس بودن سر، فضای خالی زیادی قابل مشاهده باشد می‌توان علائم این عارضه را شناسایی نمود. در صورت مواجهه با این علائم، می‌بایست به یک متخصص پوست و مو مراجعه کرده و اقدامات لازم جهت درمان صورت گیرد.
عوامل الگوی طاسی مردانه
همان‌طور که اشاره شد، الگوی طاسی در آقایان یا ریزش مو آندروژنیک بر اثر عوامل ژنتیکی و تغییرات هورمونی در بدن رخ می‌دهد. برخلاف باورها و تصورات رایج، این عارضه ارتباط مستقیمی با پوشیدن کلاه یا مصرف شامپوهای غیرطبیعی نداشته و سابقه خانوادگی اساسی‌ترین عامل پیدایش آن تلقی می‌گردد. چنانچه یکی از اعضای خانواده فرد سابقه ریزش مو و طاسی سر را داشته باشد، احتمال ابتلا به این عارضه افزایش می‌یابد؛ با این حال، ژن تنها عامل ریزش شدید مو در آقایان به شمار نمی‌آید. در ادامه سایر عوامل تأثیرگذار را بررسی می‌کنیم:
- سن: طاسی مردانه می‌تواند از سنین 20 یا 30 سالگی آغاز گردد؛ اما با ورود آقایان به سنین 40، 50 و 60 سالگی احتمال ابتلا به این عارضه افزایش می‌یابد.
- اضطراب و استرس: سبک زندگی پرتنش و میزان بالای استرس می‌تواند منجر به تشدید ریزش مو شود. اضطراب و استرس می‌تواند باعث ابتلا به نوعی از ریزش مو، به نام افلیویوم گردد.
- برخی بیماری‌ها و مصرف برخی داروها نیز می‌تواند باعث تغییر سطح تستوسترون یا دی‌هیدروتستوسترون شده و ریزش مو را تشدید کند.
- کمبود آهن و مواد مغذی نیز می‌تواند باعث عدم اکسیژن‌رسانی کافی به فولیکول‌های مو شده و تشدید ریزش مو را به دنبال داشته باشد.
انواع الگوی طاسی مردانه
الگوی ریزش مو مردانه یک عارضه ژنتیکی به شمار می‌آید. الگوی طاسی مردانه انواع مختلفی داشته و با علائم متفاوتی قابل مشاهده است. در ادامه شایع‌ترین الگوهای طاسی مردانه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
پسرفت خط رویش مو
پسرفت خط رویش مو، ازجمله بارزترین نشانه‌های الگوی طاسی مردانه به شمار می‌آید. در این الگو، ریزش موها در 2 طرف پیشانی افزایش یافته و الگوی رویش موها به شکل یک قله مثلثی شکل قابل مشاهده خواهد بود. قابل‌ذکر است که ریزش مو تنها برای برخی از مبتلایان اتفاق افتاده و برخی دیگر نازک شدن تارهای مو در تاج سر را تجربه می‌نمایند.
نازک شدن ناحیه تاج سر یا فرق سر
ناحیه تاج یا فرق سر به منطقه‌ای گفته می‌شود که در قسمت فوقانی سر قرار دارد. برخی از افراد نازک شدن و ریزش فولیکول‌های مو را در ناحیه مذکور تجربه می‌کنند. برخی از مبتلایان این ریزش را هم‌زمان با پسرفت خط رویش مو تجربه می‌کنند. این نوع از ریزش عموماً با نازک شدن موها آغاز شده و باعث می‌شود که پوست سر نمایان گردد. وسعت و میزان این الگو نیز در افراد مختلف متفاوت است.
نازک شدن عمومی موها
این الگو از طاسی نسبت به الگوهای مذکور کمتر رخ می‌دهد. در این الگوی طاسی، آقایان با پسرفت خط رویش مو و یا نازک شدن موهای تاج مواجه نمی‌شوند. به عبارت دیگر، در این حالت نازک شدن موها در تمامی نواحی قابل‌رؤیت خواهد بود. چنانچه این حالت از ریزش به‌موقع شناسایی گردد، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری نمود.
مراحل الگوی طاسی مردانه
در این قسمت از مقاله به مراحل الگوهای طاسی مردانه اشاره خواهیم داشت:
- در الگوی نخست، خط رویش مو شروع به ریزش کرده و موها در نواحی گیجگاه و پیشانی به عقب کشیده می‌شوند. این نوع الگو عموماً در سنین 25 سال قابل مشاهده بوده و در این مرحله از ریزش می‌توان به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کرده و عارضه را درمان نمود.
- در الگوی دوم، موهای گیجگاه و موهای جلوی پیشانی به صورت 3 ضلعی دچار ریزش می‌شوند. میزان طاسی سر در این الگو وسیع‌تر بوده و معمولاً ناحیه رویش مو حالت نامتقارن پیدا می‌کند.
- الگوی سوم طاسی نیز موهای نواحی گیجگاه و پیشانی را دستخوش تغییر می‌سازد. الگوی سوم ریزش مو معمولاً در سنین پایین‌تر قابل‌مشاهده بوده و با پیوند مو قابل درمان خواهد بود.
- میزان ریزش مو در الگوی چهارم، بیشتر از الگوی سوم بوده و در این الگو فرق سر نیز دچار ریزش مو می‌گردد.
- در الگوی پنجم، فرق سر از ناحیه پیشانی و گیجگاه قابل‌رؤیت بوده و بخشی که این 2 ناحیه را متصل می‌سازد آشکار خواهد بود.
- در الگوی ششم، ریزش هم به صورت طولی و هم به صورت عرضی در ناحیه سر افزایش می‌یابد. این الگو معمولاً در افراد بالای 35 سال قابل مشاهده است.
- در الگوی هفتم، بالاترین میزان ریزش مو قابل‌رؤیت بوده و بانک مو نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در این الگوی طاسی، فرد بالاترین میزان ریزش و طاسی را تجربه می‌کند.
چه مردانی در معرض طاسی قرار دارند؟
ریزش مو و طاسی سر در هر شخص ظاهری متفاوتی دارد. به طور مثال، ممکن است آقایان ریزش موهای خود را به شکل دسته‌ای یا سکه‌ای مشاهده کرده و یا با کاهش تدریجی موهای سر مواجه شوند. ریزش مو و طاسی سر ممکن است از سنین نوجوانی و یا سن 20 سالگی آغاز شود؛ اما این امر در مردان بالغ فراگیرتر بوده و با افزایش سن ریسک ابتلا به آن افزایش می‌یابد. چنانچه ریزش مو در اطراف یا تاج سر آغاز گردد، می‌تواند علامت آغاز طاسی باشد. برخی از آقایان نیز از یک نقطه دچار طاسی می‌شوند. برخی دیگر نیز با عارضه ریزش مو را به صورت شکل M مواجه می‌شوند.
در میان عوامل رایج، ژنتیک بزرگ‌ترین نقش را در ابتلا به طاسی ایفا می‌کند. افرادی که در میان خانواده و یا خویشاوندان نزدیک خود با طاسی سر مواجه هستند، بالاترین ریسک ابتلا به این عارضه را دارا هستند. باید توجه داشت که علاوه بر عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و رژیم غذایی ناسالم، قرارگیری در معرض آلودگی و استرس نیز ریسک ابتلا به ریزش مو و طاسی سر را افزایش خواهند داد. همچنین در صورت مواجهه با علائم ذکرشده، با مراجعه به‌موقع به متخصصین پوست و مو می‌توان از شدت یافتن این عارضه پیشگیری نمود.
روش‌های درمان طاسی الگوی مردانه
برای درمان طاسی مردانه می‌بایست به یک متخصصی مجرب پوست و مو مراجعه نمود. متخصصین با ارزیابی و شناسایی الگوی ریزش مو به تشخیص الگوی طاسی مردانه پرداخته و سپس به تجویز راهکارهای درمانی می‌پردازند. در ادامه به برخی از رایج‌ترین روش‌های کنترل و درمان طاسی مردانه اشاره خواهیم داشت.
ماینوکسیدیل (روگائین)
ماینوکسیدیل یکی از راهکارهای کنترل ریزش مو به شمار می‌آید. این دارو در اشکال قرص و پماد موجود بوده و به تحریک رویش فولیکول‌های مو کمک می‌نماید. معمولاً در حدود 4 الی 12 ماه طول می‌کشد تا این دارو اثرات خود را نشان دهد. ماینوکسیدیل یک راهکار درمانی موقتی به شمار رفته و قطع مصرف آن باعث ریزش مجدد مو می‌شود. عوارض احتمالی مصرف این محصول نیز شامل خشکی، سوزش و پوسته‌پوسته شدن پوست سر می‌باشد.
فیناستراید (Propecia)
فیناستراید نیز یکی دیگر از راهکارهای درمان موقت ریزش مو مردانه به شمار می‌آید. این دارو که به شکل خوراکی عرضه می‌گردد، عموماً برای آقایان تجویز می‌شود. ترکیبات موجود در فیناستراید مانع از تولید هورمون دی‌هیدروتستوسترون شده و ریزش مو را کاهش می‌دهد. خارش، تورم صورت و لب‌ها و افسردگی، ازجمله عوارض احتمالی این دارو به شمار می‌آیند.
کاشت مو
کاشت مو، مؤثرترین و پایدارترین راهکار برای درمان ریزش مو آقایان است. این تکنیک با برداشتن فولیکول‌های مو از ناحیه بانک مو و اتصال آن‌ها به ناحیه درمان، به درمان عارضه طاسی سر می‌پردازد. امروزه روش‌های متنوعی از پیوند موی طبیعی موجود بوده و این مسئله باعث شده است تا طیف گسترده‌تری از افراد بتوانند برای درمان دائمی طاسی سر اقدام کنند. کاشت گرافت مو با روش‌های FUT، FUE و SUT، فاقد بسیاری از عوارض جانبی بوده و چنانچه توسط متخصصین مجرب صورت گیرد نتایج بسیار مؤثر و پایداری را ارائه می‌سازد.
الگوی طاسی مردانه در زنان
ریزش مو می‌تواند هم در آقایان و هم در بانوان رخ بدهد، اما میزان شیوع این عارضه در میان زنان کمتر بوده و این مسئله به شکل متفاوتی ظاهر می‌گردد. آلوپسی آندروژنیک در مردان باعث پسرفت خط رویش موها می‌گردد؛ اما این عارضه در بانوان بر روی حجم موها تأثیرگذار بوده و باعث کم‌پشتی موها می‌شود. طاس شدن زنان با الگوی طاسی مردانه، امری نادر تلقی می‌گردد، مگر آن‌که فرد با تولید بیش‌از‌حد آندروژن در بدن مواجه باشد.
بانوان نیز ممکن است ژن طاس را از والدین خود دریافت کنند. الگوی طاسی زنانه در سنین میان‌سالی متداول‌تر بوده و با افزایش سن می‌تواند شدت یابد. شایان‌ذکر است که طیف گسترده‌ای از بانوان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک در سنین بالای 50 سال قرار دارند. این مسئله اغلب بعد از یائسگی پدیدار می‌شود؛ لذا تغییرات هورمونی نیز می‌تواند موجبات تشدید ریزش مو را در زنان فراهم آورد.
نوع درمان الگوی طاسی در زنان به میزان ریزش موها بستگی خواهد داشت. برای این منظور راهکارهای موقتی مانند ماینوکسیدیل و یا پیوند موی طبیعی می‌توانند مؤثر واقع شوند. با شناسایی به‌موقع این عارضه می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرده و موجبات رویش مجدد موها را فراهم آورد.
سوالات متدوال
آیا طاسی الگوی مردانه قابل رفع است؟
بله، با مراجعه به متخصصین مجرب پوست و مو و اقدام به‌موقع می‌توان از پیشرفت ریزش مو جلوگیری نمود. همچنین با پیوند موی طبیعی می‌توان به نتایج پایدار و مؤثری دست پیدا نمود.
آیا طاسی با الگوی مردانه ناگهانی است؟
طاسی با الگوی مردانه، معمولاً با بالا رفتن سن و به صورت تدریجی رخ می‌دهد. این عارضه معمولاً در سنین بالا و درنتیجه تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. ریزش موی ناگهانی می‌تواند بیانگر یک بیماری جدی‌تر در فرد باشد.
طاسی الگوی مردانه در چه سنی اتفاق می‌افتد؟
طاسی با الگوی مردانه می‌تواند در اشخاص مختلف در سنین متفاوتی رخ بدهد. برخی از افراد در سنین 20 سالگی و برخی دیگر در سنین میان‌سالی با علائم طاسی الگوی مردانه مواجه می‌شوند.
چند درصد از مردان کچل می‌شوند؟
ریزش مو و طاسی با الگوی مردانه یک مسئله رایج در سراسر جهان است؛ البته ریسک ابتلای برخی از اقوام و نژادها کمتر است. به طور کلی، حدود 50 درصد آقایان بالای 50 سال با ریزش مو مواجه می‌شوند.
آیا می‌توانم از طاسی با الگوی مردانه جلوگیری کنم؟
طاسی با الگوی مردانه یک مسئله ژنتیکی است؛ بنابراین نمی‌توان از آن پیشگیری نمود. با این حال، با اعمال رژیم غذایی و سبک زندگی سالم می‌توان به سلامت موها کمک کرده و از شدت ریزش مو کاست.
طاسی الگوی مردانه چگونه قابل تشخیص است؟
طاسی با الگوی مردانه معمولاً بر اساس الگوی ریزش مو قابل‌تشخیص است. همچنین بررسی سوابق خانوادگی نیز می‌تواند در تشخیص این عارضه مؤثر باشد. برای بررسی و تشخیص دقیق‌تر این مسئله، از بیوپسی پوست و آزمایش خون نیز می‌توان بهره‌جویی نمود.
آیا طاسی برای همه مردان اتفاق می‌افتد؟
بر اساس داده‌های آماری موجود، حدود 40 درصد از آقایان می‌توانند تا سن 35 سالگی انتظار ریزش مو را داشته باشند. این امر ارتباط مستقیمی با نژاد و عوامل ژنتیکی خواهد داشت.