از کجا بفهمیم پولیپ بینی داریم؟ این سوالی است که اغلب افراد در صورتی که با مشکلاتی در ناحیه بینی و به خصوص علایم تنفسی مواجه می‌شوند مطرح می‌کنند. اصولا منظور از پولیپ بینی توده‌‌ای نرم، بدون درد و خوش‌خیم می‌باشد که در مجرای بینی یا سینوس‌ها قرار می‌گیرند یا اغلب به شکل توده‌هایی در این محل آویزان می‌شوند. داشتن پولیپ بینی بدین معنی نیست که میتواند در هر یک از افرادی که این عارضه را دارند مشکلاتی به وجود بیاورد. با توجه به تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته این نکته به اثبات رسیده که به طور کلی پولیپ بینی در بزرگسالان (Nasal polyp) شایع‌تر است. در مواردی نیز مصرف داروها ممکن است به بهبود این حالت منجر شود.
در صورتی که اثربخشی داروها مفید واقع نشوند یا پزشک تشخیص دهد که این عارضه نیاز به عمل جراحی دارد در این شرایط می‌توان از روش جراحی همزمان این توده و عمل زیبایی بینی نیز استفاده کرد. توصیه می‌کنیم در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در خصوص دلایل و علائم بروز مشکل در اختیار شما قرار دهیم.
روش‌های تشخیص پولیپ بینی
برای این که به طور مشخص به این سوال پاسخ دهیم که از کجا بفهمیم پولیپ بینی داریم لازم است ابتدا با علائم آن آشنا شویم. در واقع روش‌های تشخیص این عارضه مستلزم معاینه و تشخیص کلی از جانب پزشک است. هر چند علائم و نشانه های پولیپ در بسیاری موارد شباهت زیادی با علائم سرماخوردگی دارد. به طور کلی دلایل و علائم بروز این مشکل عبارتند از:
- مشاهده خون در مخاط بینی به طور مکرر
- خروپف آزار دهنده در خواب
- آبریزش و ترشحات غیر معمول از بینی
- مسدود بودن مجاری تنفسی از ناحیه بینی
- کاهش حس بویایی و چشایی
- وجود درد در ناحیه صورت و دندان‌های فوقانی
- سردرد و احساس فشار روی پیشانی و صورت فرد
آشنایی با انواع پولیپ بینی
در برخی موارد به خصوص اگر دلایل و علائم بروز پولیپ در بینی بیش از 12 روز به طول بینجامد می‌توان این عارضه را به سینوزیت مزمن مرتبط دانست و لازم است به پزشک مراجعه کرد. هر چند امکان بروز سینوزیت مزمن حتی بدون وجود پولیپ بینی نیز وجود دارد. امکان دارد پولیپ معمولی به دلیل کوچک بودن قابل تشخیص نباشد. همچنین در صورت بروز پولیپ‌های پیشرفته این توده‌ها می‌توانند موجب انسداد مجاری بینی و فشار بر سینوس‌ها شوند. این عارضه زمانی که با ناهنجاری و بدفرم بودن غیرطبیعی بینی نیز همراه باشد میتواند شما را به عنوان کاندید مناسبی برای جراحی پولیپ معرفی کند. تداوم چنین روندی ممکن است عوارضی را در پی داشته باشد یا به وخامت بینجامد و کار به اورژانس یا مراکز درمانی کشیده شود.
عوارض و مشکلات پولیپ بینی در افراد
برخی از این عوارض عبارتند از:
- سردردهای شدید افزایشی و غیر قابل کنترل(در این شرایط نمی‌توانید سرتان را رو به جلو خم کنید)
- اختلالات شدید تنفسی ناشی از تنگ شدن و انسداد مجاری تنفسی
- بروز آسم و عفونت سینوس‌ها
- شدت گرفتن روند ترشحات در ناحیه بینی، اختلالات خواب و آپنه انسدادی در خواب
- ایجاد ورم در اطراف چشم‌ها و کاهش دید فرد یا دوبینی ناشی از پولیپ بینی
در صورت بروز هر یک از این عوارض در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
روش های پیشگیری از پولیپ بینی در بزرگسالان
ممکن است بتوانید با راهکارهای زیر به کاهش ابتلا به پولیپ بینی یا عود آن پس از درمان کمک کنید. به عبارت دیگر از این طریق می‌توانید دلایل و علائم بروز پولیپ در بینی را به حداقل برسانید.
- کنترل آسم و آلرژی
- عدم استنشاق مواد تحریک کننده مجاری تنفسی و مخاط بینی( عواملی از قبیل دود سیگار، بخارات شیمیایی و گرد و خاک یا ذرات معلق در هوا از این جمله به شمار می‌روند).
- رعایت بهداشت فردی( شستن دست‌ها به طور مرتب تا از این طریق بتوانید از انتقال عفونت‌های باکتریایی و ویروسی پیشگیری کنید).
- استفاده از دستگاه بخور برای مرطوب نگه داشتن هوا (البته لازم است دستگاه بخور را نیز روزانه تمیز کنید تا باکتری‌ها در این دستگاه تکثیر پیدا نکنند).
- استفاده از اسپری آب نمک برای شستشوی بینی.
عوامل تشدید کننده پولیپ بینی
شناسایی عوامل تشدید کننده این عارضه در درمان این بیماری بسیار کمک کننده است. در صورت کنترل و رفع این عوامل تهدید کننده به نوعی روند درمان نیز سرعت پیدا می‌کند. به طور کلی دلایل بروز پولیپ در بینی هر چه که باشد در صورت حذف یا کنترل عوامل خطرساز میتواند راه‌هایی از قبیل عمل پولیپ در چنین شرایطی ضرورت پیدا نکند. به طور کلی عوامل تشدید کننده پولیپ بینی عبارتند از:
- سینوزیت قارچی آلرژیک
- فیبروز کیستیک
- سندرم چرگ استراوس(بیماری نادری که موجب التهاب عروق خونی می‌شود)
- کمبود ویتامین D
- تغییرات ناشی از نقص در سیستم ایمنی بدن به صورت ژنتیکی یا وراثتی
نشانه های پولیپ بینی در کودکان
پولیپ بینی در کودکان نیز همانند بزرگسالان میتواند ایجاد شود. اما عمدتا پولیپ بینی در کودکانی که از مشکلاتی مانند آلرژی یا فیبروز کیستیک رنج می‌برند بیشتر شایع است. هر چند پولیپ بینی به عنوان یک عارضه بدخیم شناخته نمی‌شود با این وجود میتواند زندگی کودک شما را تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است در اولین فرصت با پزشک مشورت کنید و برای پذیرش گزینه‌هایی غیر از دارو درمانی از قبیل عمل پولیپ بینی همراه با زیبایی هم نیز آمادگی داشته باشید. عوامل تشدید کننده این حالت در کودکان عبارتند از:
- تب و بیقراری
- اختلالات شدید تنفسی
- وجود ترشحات غلیظ و ضخیم به رنگ سبز یا زرد در بینی
شرایط مراقبت و پیشگیری از تشدید چنین شرایطی در کودکان نیز مانند بزرگسالان شبیه همان مواردی است که در مبحث پیشگیری و مراقبت به آن اشاره کردیم.
روش های درمان پزشکی پولیپ بینی
روش‌های درمان این عارضه از طریق تجویز برخی داروها صورت می‌گیرد که در نهایت میتواند موجب شود تا پولیپ‌های بزرگ کوچک‌تر شده یا از بین بروند از قبیل:
- کورتیکو استروییدهایی که به شکل اسپری بینی تولید می‌شوند.
- کورتیکو استروییدهای خوراکی و تزریقی
- داروهایی برای رفع سینوزیت مزمن و پولیپ به طور همزمان از قبیل دوپیکسنت
- داروهای کاهش دهنده التهاب و آلرژی یا عفونت ( انواع آنتی‌هیستامین‌ها و آنتی بیوتیک‌ها)
اگر هر یک از این داروها قادر به کوچک کردن پولیپ و رفع عوارض آن نشوند پزشک با تشخیص خودش از جراحی آندوسکوپی پولیپ بینی، لیزر و فرکانس رادیویی استفاده می‌کند.
نحوه جراحی پولیپ بینی در کلینیک های معتبر
در عمل جراحی پولیپ بینی جراح یک لوله کوچک و باریک را با یک لنز مخصوص بزرگنمایی موضع (اندوسکوپ) وارد سوراخ‌های بینی می‌کند. سپس این لوله باریک را به درون منافذ سینوسی هدایت می‌کند. جراح برای برداشتن پولیپ‌ها و موادی که روند تنفس یا جریان مایعات را از سینوس‌های شما مسدود می‌کند از ابزارهای خاصی استفاده می‌کند. همچنین شاید لازم باشد که جراح منافذی را که از سمت سینوس‌ها به مجرای بینی شما منتهی می‌شود را بزرگتر کند. هر چند عمل اندوسکوپی پولیپ در گروه عمل‌های جراحی سرپایی محسوب می‌شود با این وجود لازم است مراقبت‌های ویژه و به خصوص استفاده از اسپری بینی کورتیکواستروئیدی که توسط پزشک به منظور پیشگیری از عود مجدد پولیپ تجویز می‌شود و مواردی از قبیل شستشوی بینی با آب نمک(سالین) جدی گرفته شود.
عمل پولیپ بینی با جراحی بینی به طور همزمان
انجام اندوسکوپی بینی و توموگرافی نیز یکی از بهترین راه‌هایی است که محل قرارگیری پولیپ‌ها و همچنین میزان تورم و التهاب را در نواحی عمیق‌تر سینوس‌ها مشخص می‌کند. در مواردی که غیر از وجود پولیپ بینی همچنین بینی شما دارای انحراف بوده یا در زمره بینی‌های گوشتی باشد که نیاز به اصلاحات یا ترمیم داشته باشد معمولا جراحی همزمان پولیپ بینی و زیبایی بینی بدین منظور انجام می‌گیرد. یعنی جراح از این طریق هم به رفع نواقص داخلی و پولیپ بینی و هم رفع انحراف بینی و برداشتن غضروف‌ها و اصلاح تیغه بینی اقدام می‌کند. این کار در همان جلسات نخست مراجعه و مشاوره و پس از انجام معاینات لازم و توضیحاتی در خصوص دلایل و علائم بروز پولیپ در بینی به اطلاع فرد خواهد رسید.
عمل پولیپ بینی با لیزر
در مواردی که پولیپ بینی بیش از حد معمول بزرگ باشد از روش عمل پولیپ از طریق لیزر استفاده می‌شود. در این روش از پرتوهای لیزر در قسمت داخلی بینی به منظور از بین بردن و بریدن زوائد گوشتی یا پولیپ داخل بینی استفاده می‌شود. یکی از رایج ترین روش‌هایی که امروزه در جراحی پولیپ بینی از آن بهره گرفته می‌شود روش جراحی با لیزر می‌باشد. در واقع در این روش نیز پس از انجام اقدامات اولیه و بیهوشی عمومی فرد از دستگاه‌های لیزر متعددی برای رفع پولیپ و حذف یا از بین بردن این توده‌ها استفاده می‌شود. شناخت و تسلط بر تکنیک‌های جراحی با لیزر از جمله مواردی است که جراح متبحر را از سایر جراحان این حوزه متمایز می‌سازد. عمل لیزر نیز از جمله جراحی‌های سرپایی و بدون نیاز به بستری محسوب می‌شود که البته تبحر و تجربه پزشک نیز در این زمینه موثر است. این عمل ممکن است بین 15 تا 20 دقیقه زمان لازم داشته باشد.
عوامل موثر بر هزینه عمل پولیپ بینی
- دستمزد جراح مربوطه که ممکن است با توجه به زمان و محدودیت یا وسعت ناحیه عمل متفاوت باشد.
- انتخاب کلینیک یا مرکز درمانی که ممکن است از نظر هزینه پذیرش یا حتی بستری بودن (در بیمارستان) و تعرفه‌ها تفاوت‌هایی با هم داشته باشند.
- داروهای مورد استفاده در بیهوشی یا وسایلی که بدین منظور در حین عمل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- هزینه عمل با توجه به نوع عمل پولیپ (جراحی آندوسکوپی-لیزر و فرکانس رادیویی).
آیا پولیپ بینی خطرناک است؟
پولیپ بینی در صورتی که رشد کرده و موجب انسداد مجاری تنفسی و بروز عفونت‌های شدید سینوسی شود که غالبا به رنگ زرد کم رنگ ظاهر می‌شود یا در شرایطی که منجر به کبودی و ورم دور چشم‌ها، خونریزی، تب و تشدید آسم شود با توجه به تشخیص پزشک گوش و حلق و بینی میتواند تهدید کننده سلامتی فرد شناخته شود. بنابراین مراجعه به پزشک نخستین اقدامی است که فرد در این شرایط باید انجام دهد. در صورتی که پولیپ کوچک بوده در بسیاری موارد با استفاده از مصرف دارو و اقدامات پیشگیرانه می‌توان از رشد آن جلوگیری کرد. بنابراین لزوما هر نوع پولیپ بینی خطرناک محسوب نمی‌شود.
دکتر خوب برای عمل پولیپ بینی
برای انتخاب بهترین جراح پولیپ در تهران باید به این نکته توجه داشته باشید که بینی شما مانند هر عضو دیگری در صورت دارای حساسیت خاصی می‌باشد و در صورت عدم درمان پولیپ بینی شما ممکن است عوارض ناگواری روی دهد. در واقع با انتخاب به موقع پزشک مجرب و متخصص در این زمینه می‌توانید از این قضیه جلوگیری کنید. دکتر رضا روحانی به عنوان یکی از بهترین جراحان تهران در زمینه جراحی‌های زیبایی و پلاستیک و سوابق درخشانی که در این زمینه دارد یقینا میتواند به عنوان بهترین گزینه در این زمینه شناخته شود. برای کسب اطلاعات بیشتر و هماهنگی‌های لازم در خصوص پذیرش و مشاوره یا تعیین نوبت بهکلینیک پوست و مو رز مراجعه نمایید.
مراقبت های بعد از عمل پولیپ بینی
مراقبت‌های لازم بعد از انجام عمل پولیپ را می‌توان به صورت زیر برشمرد:
- استراحت کافی در طول دو هفته نخست پس از عمل
- مصرف منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک
- عدم فعالیت‌های ورزشی یا فعالیت‌های سنگین بدنی حداقل تا یک هفته پس از عمل
- بالا نگه داشتن سر و گردن توسط دو بالش یا بیشتر
- استفاده از سرم‌های شستشوی بینی
- عدم حضور در مناطق دارای گرد و خاک یا هوای آلوده
- عدم قرار گرفتن در معرض دود سیگار یا سایر مواد تحریک کننده مخاط بینی
- عدم استحمام و دوش گرفتن به مدت دو هفته
آیا درمان پولیپ بینی بدون جراحی امکان پذیر است؟
همانطور که اشاره کردیم در برخی موارد که پولیپ بینی چندان پیشرفته نبوده و مشکلاتی برای فرد ایجاد نمی‌کند با استفاده از داروهایی که پزشک تجویز می‌کند می‌توانید از پیشرفت آن جلوگیری کنید. در واقع پزشک و جراح متخصص زمانی گزینه جراحی پولیپ برای بیماران را پیشنهاد می‌کند که پولیپ‌ها و توده‌های داخل بینی بزرگ بوده و مانع تنفس فرد شده یا مشکلات جدی را برای وی به وجود آورده باشد.